ضرورت استفاده از نرم افزارهای بومی در پروژه های نظارت تصویری
رشد و نیاز روزافزون استفاده از دوربین های مداربسته در کشور، استفاده از سیستم های مدیریت منابع تصاویر را الزامی نموده است. ضرورت تولید و استفاده از نرم افزارهای داخلی در صنعت نظارت تصویری از جنبه های مختلف قابل بررسی است. در شرایط کنونی که تحریم های اقتصادی یک طرفه و ظالمانه دشمنان گسترده تر شده، مزایای ساخت نرم افزار بومی پروژه های نظارت تصویری را می توان از دیدگاه های زیر بررسی کرد:
اجرای سیاستهای کلی دفاعی، امنیتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری
ترویج نهضت نرمافزاری، تولید و توسعه علوم و فناوری، تحقیقات دفاعی و امنیتی و حرکت در مرزهای دانش با تاکید بر بومیسازی، تاکید بر خودکفایی کشور در سامانههای امنیتی و ممنوعیت تأمین نیازهای دفاعی و امنیتی از خارج کشور جز سیاستهای ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب میباشد و گام برداشتن در زمینه تولید نرم افزارهای حرفهای نظارت تصویری در راستای اجرای این سیاست است.
مصوبه هیات وزیران
مصوبه هیات وزیران به شماره ۹۵۹/ت ۴۷۷۸۹ ک، در خصوص توسعه، تولید و کاربرد نرم افزارهای بومی در کشور، دستگاههای اجرایی را موظف کرده تمامی نرم افزارهای کاربردی در سامانههای عملیاتی را به نرم افزارهای مبتنی بر زیرساختهای بومی تغییر دهند و پس از ابلاغ این تصویب نامه، قراردادهای جدید مربوط به تهیه، بهکارگیری و نگهداشت نرم افزارهای پایه و کاربردی بومی را منعقد نمایند.
دستیابی به دانش فنی
فناوری ساخت نرم افزارهای تخصصی به صورت انحصاری در اختیار شرکتهای سازنده است و الگوریتمهای مورد استفاده در طراحی نرم افزارها به صورت کامل و یا کاربردی در منابع و مقالات ذکر نمیشود. بنابراین کاربر، نرم افزار را به صورت یک جعبه سیاه میبیند و نسبت به دلیل خطاها، اشکالها و مشکلات محاسباتی نرم افزار تا حدی ناآگاه است. یکی از مهمترین مزایای تلاش در جهت تولید داخلی نرم افزار، دستیابی به دانش فنی موجود در نمونههای خارجی است که به بومی سازی دانش فنی روز دنیا میانجامد.
خدمات پشتیبانی و آموزش
با خرید یک نرم افزار ارتباط مشتری و شرکت توسعه دهنده شکل میگیرد و در حقیقت شروع دوره زندگی نرم افزار است. نرم افزارها در طول زمان نیازمند بازنگری، تکمیل، به روزرسانی و رفع خطاها هستند. یادگیری و استفاده صحیح و حرفهای از تمامی قابلیتهای نرم افزارها، نیازمند شرکت در دورههای آموزشی است که توسط شرکتهای توسعه دهنده برگزار میشود. روشن است که با استفاده از نرم افزارهای خارجی که نه تنها در ایران نماینده رسمی ندارند بلکه ایران را تحریم کردهاند بهسختی میتوان از خدمات پشتیبانی و آموزشهای شرکت سازنده بهره گرفت.
جنبههای اقتصادی
در کشور تاکنون میلیونها دلار صرف خرید و خدمات پشتیبانی، به روزرسانی و آموزش نرم افزارهای خارجی نظارت تصویری شده است. با تداوم این روند شاهد خواهیم بود که مبالغ زیادی ارز برای تهیه و پشتیبانی نرم افزارها از کشور خارج میشود که با تولید نرم افزارهای داخلی و فروش نرم افزار و خدمات فنی مرتبط با آن به سایر کشورها نه تنها از خروج ارز جلوگیری میشود بلکه میتوان درآمد ارزی مناسبی برای کشور ایجاد کرد.
بیشتر بخوانید: درب مخفی (بکدور) چیست؟
نادرست بودن استفاده از نرم افزارهای قفل شکسته
از نظر اخلاقی، دینی و قانونی تکثیر و استفاده از نسخههای قفل شکسته نرم افزارها نادرست است. در حوزه قوانین داخلی، قانون رعایت حقوق مؤلفین و مصنفین (مصوب ۱۳۴۸) و نیز قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانهای(مصوب ۱۳۷۹) و در حوزه قوانین بین المللی، مجموعه قوانین حق نشر و مالکیت فکری، استفاده و تکثیر غیرمجاز نرم افزارها را منع میکنند. واضح است که شکستن قفل نرم افزارها و استفاده از آنها باعث تضییع حقوق تولیدکننده شده و در نهایت زیان و ورشکستگی شرکت توسعه دهنده را به دنبال خواهد داشت که این خود میتواند به عدم توسعه محصول بیانجامد. باید توجه داشت که استفاده وسیع از نرم افزارهای قفل شکسته میتواند منجر به تبعات حقوقی بین المللی و جریمه شده و یا باعث قطع خدمات و پشتیبانی شود.
روشن است که در مقوله امنیتی سخن می گوییم و نمی توان صرفاً منافع اقتصادی را در نظر گرفت.
عدم قابلیت اعتماد به نرم افزارهای قفل شکسته
برخی از شرکتهای تولیدکننده نرم افزار، نسخههای متعددی تحت عنوان دانشگاهی، ارزیابی و محدود با اهداف گوناگون منتشر میکنند تا بازار فعلی و آینده را برای پذیرش محصولات خود آماده کنند. طبیعتاً یک شرکت محصول کامل خود را به رایگان در اختیار دیگران قرار نمیدهد و در عوض برخی از قابلیتهای نرم افزار دانشگاهی یا ارزیابی را محدود میکند.
از سوی دیگر شکستن قفل نرم افزارها میتواند برخی از قابلیتها و ماژولها را غیرفعال کرده و سبب بروز اشکال در عملکرد نرم افزار مدیریت تصاویر یا سایر نرم افزارها شود.
در دسترس نبودن نسخه اصلی نرم افزارهای خارجی
علاوه بر موارد پیش گفته، در حال حاضر به دلیل تحریمهای بین المللی امکان تهیه نسخههای اصلی نرم افزارها وجود ندارد. این موضوع میتواند به عنوان یکی از دلایل توسعه نرم افزار بومی پروژههای نظارت تصویری در داخل کشور مد نظر قرار گیرد.
ویژگیها و شرایط خاص کشور
تولید نرم افزارها معمولاً با آگاهی از شرایط و زیرساختهای موجود کشورها صورت میپذیرد. عدم آگاهی و تسلط بر شرایط خاص، فرهنگ و زیرساختهای موجود موجب میشود نرم افزار ساخته شده بهطور کامل پاسخگوی نیازها نباشد. بهطور مثال پهنای باند کم یکی از چالشهایی است که در تولید نرم افزار در ایران باید مورد توجه قرار گیرد.
درب مخفی
طراحان و برنامه نویسان برای انجام امور نگهداری نرم افزار از کدها و درگاههای خاصی استفاده میکنند که کاربران از وجود آن بی اطلاع هستند. با گسترش و توسعه سیستمهای ارتباطی و نرم افزاری این بخشها نیز تکامل پیداکرده و در دنیای امروز استفاده از این روشها تنها برای نگهداری نرم افزار نیست!
بلکه کاربردهای امنیتی و دسترسی به اطلاعات دیگران را نیز پیدا کرده است. در برخی موارد حتی هکرها علاوه بر روشهای خاص خود با استفاده از این درگاههای از قبل تعریف شده اقدام به دسترسی به اطلاعات میکنند!
این گونه درگاههای تعریف شده را “درب مخفی” مینامند. شایان ذکر است که درب مخفی علاوه بر امکان دسترسی و استفاده غیرمجاز از اطلاعات امکان تخریب و تغییر اطلاعات را نیز فراهم میآورد. استفاده از نرم افزارهای خارجی که گاهاً برخی از آنها توسط دشمنان قسم خوردهای کشور تولید شدهاند کار بسیار پر ریسکی است.
خلاصه کلام اینکه چگونه کشورهایی که از فروش غذا، دارو و یا حتی تجهیزات بسیار ساده صنعتی به ایران جلوگیری میکنند، نرم افزارهای امنیتی خود را به راحتی در کشور در دسترس قرار دادهاند؟
چگونه است که بدون اعطای نمایندگی مستقیم به دلیل تحریمها! بهراحتی این نرم افزارها در کشور به فروش رفته و گاهاً بروز رسانی و پشتیبانی میشوند؟
ثبت به نام شرکتهای نامعلوم در کشورهای همسایه یک توجیه کاملاً غیرامنیتی و حتی غیرمنطقی برای این موارد است! در برخی نرم افزارها حتی مشخصات دوربین را به کمپانی اصلی برای ثبت و فعال سازی اعلام میکنند و یا در بسیاری موارد حتی بروز رسانی نرم افزار از طریق اینترنت انجام میشود.
چگونه میتوان به کشورهایی که تحریمهای وسیع اقتصادی و سیاسی بر علیه کشور اعمال نمودهاند در مقوله امنیت اعتماد کرد؟
خوشبختانه در طی دهه گذشته استفاده از نرم افزارهای ایرانی در بسیاری از سازمانها و مراکز مورد توجه قرار گرفته است و امروزه شاهد پیشرفت چشمگیر صنعت نرم افزار در حوزههای مختلف هستیم. در حوزه سیستمهای نظارت تصویری نیز نرم افزارهای بومی قدرتمندی پا به عرصه گذاشتهاند و لزوم استفاده از آنها بیش از پیش احساس میشود.